Đề Xuất 4/2023 # Phát Triển Bền Vững Nghề Nuôi Chim Yến Tại Nam Trung Bộ Và Tây Nguyên # Top 8 Like

Cập nhật nội dung chi tiết về Phát Triển Bền Vững Nghề Nuôi Chim Yến Tại Nam Trung Bộ Và Tây Nguyên mới nhất trên website Lamdeppanasonic.com. Hy vọng thông tin trong bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu ngoài mong đợi của bạn, chúng tôi sẽ làm việc thường xuyên để cập nhật nội dung mới nhằm giúp bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất.

Chim yến Hàng ( Aerodramus fuciphagus) là loài chim phân bố ở vùng Đông Nam Á, trong đó phân loài Aerodramus fuciphagus Germani là phân loài đặc hữu phân bố chủ yếu tại các tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ. Đây là phân loài chim yến đảo cho tổ có chất lượng cao hàng đầu thế giới. Quần thể phân loài chim yến này phân bố từ Quảng Bình đến Côn Đảo, Phú Quốc. Trong đó, Khánh Hòa là tỉnh tập trung số lượng quần thể chim yến đảo phát triển ổn định và lớn nhất Châu Á (Năm 2015, Công ty Yến sào Khánh Hòa được Tổ chức kỷ lục Châu Á trao chứng nhận Kỷ lục số lượng hang đảo yến nhiều nhất, sản lượng khai thác yến sào đảo thiên nhiên lớn nhất Châu Á) .

Bên trong hang yến ở Khánh Hòa

Qua kết quả điều tra khảo sát hang đảo yến năm 2018 của Công ty Yến sào Khánh Hòa, vùng Duyên hải Nam Trung Bộ có 223 hang yến lớn nhỏ. Trong đó, Khánh Hòa có 173 hang yến, Bình Định có 16 hang yến, Quảng Nam có 9 hang yến, Quảng Ngãi 3 hang, Phú Yên có 13 hang, Ninh Thuận 9 hang.

Bản đồ phân bố hang yến tại Nam Trung Bộ

Từ năm 2004 trở lại đây, ở nước ta chim yến đã vào sinh sống làm tổ trong nhà ở hầu hết các tỉnh từ Hải Phòng đến Cà Mau, Phú Quốc – Kiên Giang và các tỉnh Nam Trung Bộ, Tây Nguyên như Bình Phước, Đắk Lắk, Gia chúng tôi yến nhà ngày càng phân bố rộng khắp các địa phương trong cả nước, nghề nuôi chim yến đã và đang phát triển ở nước ta. V iệc nuôi chim y ến trong nhà cũng như hiệu quả của việc dùng y ến s ào ngày càng được nhiều người biết đến. Lượng nhà nuôi chim y ến được xây dựng bùng phát tại các địa phương đã tạo nên một làn sóng mới trong sự quan tâm của nhiều tầng lớp trong cộng đồng xã hội.

Thực tế tiềm năng phát triển nghề nuôi chim yến của nước ta là rất lớn. Lợi thế về tự nhiên, khả năng về kỹ thuật cần khai thác tốt nhất để phát triển nghề nuôi chim yến, mang lại hiệu quả kinh tế cho các địa phương. Thức ăn chủ yếu của chim yến là côn trùng bay như rầy nâu, rầy xanh, mối, côn trùng bay trong thiên nhiên . Vì vậy, chim yến có thể được xem là loàidùng để đấu tranh sinh học và bảo vệ mùa màng cho nhà nông.

Bên trong nhà yến ở của Công ty Yến sào Khánh Hòa

Qua kết quả điều tra khảo sát nhà yến năm 2018 của Công ty Yến sào Khánh Hòa, các tỉnh Nam Trung Bộ và Tây Nguyên có khoảng 3.424 ngôi nhà yến, tập trung nhiều ở các tỉnh: Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Quảng Ngãi, Ninh Thuận, Bình Thuận. Các nhà yến cho sản lượng lớn nhất có vị trí tại các tỉnh: Khánh Hòa, Đăk Lăk, Phú Yên, Ninh Thuận, Bình Thuận với sản lượng từ 200 – 300 kg/năm.

Bảng kết quả điều tra s ố lượng nhà yến tại các tỉnh Nam Trung Bộ và Tây Nguyên

Thực hiện sứ mệnh bảo tồn và phát triển quần thể đàn chim yến, Công ty Yến sào Khánh Hòa đã nghiên cứu chuyên sâu về ấp nở và nuôi nhân tạo chim yến, chủ động nguồn chim yến giống. Kết quả tỷ lệ nở trên 90%, nuôi chim con trưởng thành đạt tỷ lệ trên 95%. Có thể khẳng định Công trình ấp nở nhân tạo và nuôi chim yến thành công góp phần tăng nhanh quần thể chim yến tại Việt Nam.

Các giai đoạn phát triển của chim yến con

Chim con trưởng thành tập bay trong nhà lồng

Thực hiện vệ sinh lòng hang bằng cách dùng máy áp lực dội nước rửa sạch các tạp chất b á m trên bờ mặt lòng hang. Việc làm này thực hiện định kỳ hằng năm, sau khi kết thúc mùa vụ sinh sản của chim yến cần phải thực hiện vệ sinh lòng hang để loại bỏ các tạp chất trên bờ mặt lòng hang, nâng diện tích cư trú của chim yến, nâng cao sản lượng và chất lượng tổ yến. Đối với hang có cầu trúc chưa phù hợp cho chim yến sinh sống, làm tổ thì chúng ta phải tiến hành một số cải tạo, tái cấu trúc lại lòng hang để chim yến dễ dàng đậu vào vách đá, ra vào hang và có chỗ trú ẩn khi bão đến.

Đây là bí quyết kỹ thuật đã thực hiện nuôi chim con Germani từ nguồn giống ấp nở nhân tạo, nuôi chim con tại hang đảo, chim yến con được các kỹ thuật viên chăm sóc theo quy trình khoa học, chim yến con phát triển trưởng thành tự đớp mồi, bay đi kiếm ăn và tối về lại hang yến. Kỹ thuật này đã được thực hiện thành công tại các hang mới của đảo yến Đông Tằm và tiếp tục nhân rộng đến các đảo yến trong vùng biển Khánh Hòa theo chương trình đề án 164 của UBND tỉnh Khánh Hòa, quy hoạch phát triển hang yến mới tỉnh Khánh Hòa giai đoạn 2014 – 2020; hình thành hang yến mới Đảo yến Đông Tằm.

Sau khi vệ sinh, tái cấu trúc lòng hang tiếp theo chúng ta xử lý lòng hang bằng các dung dịch và hợp chất dẫn dụ chim yến để tạo mùi bầy đàn chim yến, lắp đặt tổ mô phỏng, lắp đặt hệ thống âm thanh dẫn dụ chim yến trong hang và ngoài cửa hang, tạo môi trường bên trong hang giống môi trường hang yến đã có chim yến sinh sống ổn định và cho tổ. Tạo nguồn thức ăn nhân tạo cho chim yến, định kỳ hàng tháng kiểm tra và xử lý dung dịch, hợp chất dẫn dụ tạo mùi bầy đàn chim yến để tạo môi trường ổn định dụ chim yến về sinh sống và làm tổ. Bên cạnh đó, thực hiện các giải pháp phòng chống thiên địch cho chim yến, bảo vệ an toàn chim yến.

Kỹ thuật được áp dụng đối với những chim con đã biết bay thành thạo, khi đó chúng có khả năng tự bắt mồi ngoài tự nhiên. Khi vận chuyển, chim con được đưa vào các thùng chuyên dụng, khoảng 25 – 30 con trong một thùng rồi vận chuyển đến các hang đảo mới.

Di đàn chim con trưởng thành đến hang yến mới ở Sông Cầu, Phú Yên

Làm mái che để hạn chế sự tác động của mưa đối với hang , giảm cường độ sáng trong hang, tăng diện tích sinh sống và làm tổ của chim yến . Mái che được làm bằng sườn chịu lực inox, lợp tôn nhựa xanh. Tùy theo kích thước của miệng hang mà tính toán kết cấu khác nhau để đảm bảo độ bền chịu đựng gió bão.

Mái che hang yến ở Khánh Hòa

Hầu hết các hang đảo nuôi chim yến hiện nay đều bị ảnh hưởng trực tiếp của sóng biển, sóng biển đánh vào hang làm chảy tổ , tăng độ ẩm trong hang ảnh hưởng tới nơi cư trú của chim yến . Chính vì vậy, giải pháp làm đập chắn sóng sẽ giảm thiểu tác động của sóng biển đến hang yến, tạo điều kiện môi trường sống ổn định, an toàn cho chim yến.

Đập chắn sóng

Hệ thống lưới giảm áp lực sóng có tác dụng chia nhỏ lực tác động của sóng lên hang, do đó làm giảm áp lực sóng tác động vào hang yến, bảo vệ được nơi cư trú của chim yến.

Hệ thống lưới chắn sóng tại đảo yến ở Khánh Hòa

Hầu hết các hang yến đều bị ảnh hưởng khi có bão xảy ra, vì vậy cần thực hiện các giải pháp để bảo vệ an toàn cho đàn chim yến khi có thiên tai xảy ra. Hang trú đông trên đảo yến là giải pháp tối ưu để bảo vệ an toàn cho quần đàn chim yến, khi có bão xảy ra chim yến sẽ vào nhà trú đông ẩn nấp khi đó chúng sẽ được bảo vệ an toàn. Qua đó cho thấy hang trú đông có vai trò vô cùng quan trọng, nó góp phần tích cực trong việc phát triển ổn định quần thể chim yến đảo.

Xây hang trú đông tại hang yến bảo vệ an toàn cho đàn chim yến vào mùa mưa bão

Trước khi xây dựng nhà yến việc làm đầu tiên là chọn vị trí và khu vực tốt cho việc dựng ngôi nhà nuôi chim yến, việc lựa chọn này cần làm một cách thận trọng trước khi bắt đầu xây dựng ngôi nhà yến. Vị trí và khu vực cho nhà yến rất quan trọng, quyết định chi phí xây dựng, quản lý, tốc độ phát triển bầy đàn trong ngôi nhà yến và năng suất, chất lượng tổ yến.

Vị trí xung quanh khu vực xây dựng nhà yến

Nhiệt độ trong nhà yến là yếu tố vô cùng quan trọng cho một nhà yến, nó là một trong những yếu tố có ảnh hưởng trực tiếp đến sự sinh trưởng và phát triển đàn yến trong nhà, nhiệt độ trong nhà yến chịu tác động trực tiếp của nhiệt độ thời tiết môi trường bên ngoài. Khi thiết kế và xây dựng nhà yến, nhà tư vấn thiết kế thi công phải tính đến sự tác động của việc thay đổi nhiệt độ của môi trường, làm sao cho nhiệt độ trong nhà yến luôn duy trì ổn định ở mức 27 – 29 0 C, đây là mức chuẩn cho chim yến sinh sống, làm tổ, sinh sản và phát triển.

Ánh sáng trong nhà yến là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của chim yến trong nhà khi về tổ, chúng tôi đã nghiên cứu và nhận thấy chim yến có xu hướng thích những góc tối, khi nhà mới xây dựng đưa vào hoạt động qua theo dõi cho thấy chim lần đầu tiên vào nhà thường vào chỗ góc tối, kín đáo, ấm, yếu tố này có thể điều chỉnh dễ dàng khi tiến hành thiết kế và thi công nhà yến.

Kinh nghiệm thiết kế xây dựng nhà yến, chúng tôi nhận thấy kết quả hầu hết các nhà yến có xu thế đặt hướng nhà theo hướng Đông – Tây, hoặc Nam – Bắc, điều này có thể giải thích như sau:

Việc chọn hướng nhà, hướng lỗ chim ra vào nhà yến không chỉ tránh tác động về các vật, kiến trúc, không gian xung quanh nhà yến như cây lớn, nhà liền kề mà còn giảm bức xạ nhiệt vào nhà. Do đó, nhà thiết kế phải tính đến đường bay của chim yến khi bay vào trong các phòng ở trong nhà. Điều này giải thích vì sao có những nhà cùng một vùng miền, nhưng khác hướng lỗ chim ra vào nhà yến.

Lỗ chim ra vào nhà yến

Nhà yến thường được thiết kế thành các phòng, có phòng bay lượn cho chim chung với khu vực thông tầng, kích thước tối thiểu cho phòng lượn là 5×4 m, kích thước ô thông giữa các tầng tối thiểu là 4×4 m.

Khi thiết kế vòng đảo lượn cho chim chúng ta cần chú ý sự liên hệ có tính hệ thống giữa khu vực đảo lượn bên ngoài nhà yến (nhất là ngay vị trí lỗ chim yến ra vào nhà) và vòng đảo lượn bên trong nhà ngay khi chim vào nhà (chuồng cu), đến đường di chuyển đảo lượn thông tầng, vào các phòng. Để tạo điều kiện tốt nhất thì vòng đảo lượn tại các điểm bên ngoài, bên trong lỗ ra vào, trong phòng ở của chim phải bằng nhau tối thiểu là 4×4 m.

Đây là nơi để chim yến sinh sống và làm tổ, thông thường các giá tổ được làm bằng gỗ hoặc làm bê tông. Giá tổ được gắn trực tiếp vào trần nhà tạo thành các ô ngang để chim thấy an tâm đeo bám sinh sống và làm tổ. Các tấm giá tổ này thường có kích thước rộng từ 15 cm đến 30 cm dày từ 2 – 3 cm. Tùy vào điều kiện khí hậu từng vùng và kiểu thiết kế, xây dựng nhà yến mà người tư vấn, lắp đặt sử dụng kích thước giá tổ cho phù hợp. Cách lắp đặt giá tổ trong nhà yến là một yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của căn nhà yến, lắp theo chiều ngang tạo thành ô dài vuông góc với đường chim bay để tạo khoảng ấm tối trên giá tổ cho chim dễ đậu bám.

Hệ thống giá tổ trong nhà yến

Hệ thống âm thanh chim yến để tạo tiếng kêu bầy đàn, là tín hiệu dẫn đường cho chim yến biết nơi ở của chúng và dẫn dụ chim về nhà yến. Cần lựa chọn tiếng chim yến phù hợp với từng vùng miền.

Hệ thống âm thanh là một tổ hợp bao gồm máy phát âm thanh (máy phát đầu CD, đầu phát gắn thẻ nhớ USB, thẻ nhớ MP3…), dây dẫn âm thanh, hệ thống loa (Loa nóc, loa lỗ, loa dẫn đường, loa trong phòng), bộ điều khiển âm thanh theo thời gian trong ngày, theo mùa sinh sản của chim trong năm. Âm thanh phân thành âm thanh bên ngoài nhà yến có tác dụng dẫn dụ, loa chuyên dụng nhưng phải đảm bảo đúng quy định dưới 70dB, còn bên trong nhà yến là hệ thống âm thanh hỗn hợp như là âm thanh thực của gia đình nhà yến.

Hệ thống loa bên ngoài và bên trong nhà yến

Đối với các thông số kỹ thuật về nhiệt độ, độ ẩm, sự thông thoáng trong nhà yến là yêu cầu rất cần thiết nên hệ thống tạo ẩm, thông gió là công cụ hỗ trợ đắc lực, đây là cách thức điều tiết có chủ ý của chuyên gia kỹ thuật trong quá trình vận hành chăm sóc nhà yến. Để tác động điều tiết theo mong muốn của mình về nhiệt độ, độ ẩm trong nhà yến.

Hệ thống tạo ẩm, thông gió bên trong nhà yến

Vận hành nhà yến là công việc kiểm tra, theo dõi, điều chỉnh các thông số kỹ thuật quan trọng của nhà yến đảm bảo trong biên độ lý tưởng, giảm tối thiểu biến động theo thời gian, hay do môi trường tác động. Các thông số kỹ thuật cần kiểm soát là nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng, âm thanh nhà yến, kỹ thuật sử dụng hóa chất tạo mùi cho nhà yến. Ngoài ra còn phải biết cách vận hành, sử dụng các thiết bị phụ trợ như: máy phát âm thanh, máy tạo ẩm, máy hút gió, máy bơm, phát điện… Nhiều nhà yến khi nghiên cứu cho thấy, những nhà nào được chăm sóc đầy đủ, thường xuyên thì hiệu quả nhanh hơn và cao hơn. Công tác chăm sóc nhà yến nhằm đảm bảo cho các thông số kỹ thuật về môi trường sinh sống của chim luôn ổn định và đạt tiêu chuẩn như yêu cầu đặt ra thì chim ở ổn định và sinh sản làm tổ nhanh hơn. Việc chăm sóc còn phát hiện các loại thiên địch đe dọa sự sinh tồn của chim yến để có phương án xử lý kịp thời.

Những năm trở lai đây tình hình biến đổi khí hậu diễn biến rất phức tạp và có ảnh hưởng rất lớn đến nền nông nghiệp của Việt Nam nói chung và nghề nuôi chim yến nói riêng. Nguyên nhân của vấn đề này đó là sự thay đổi về khí hậu nóng lên của toàn cầu ảnh hưởng đến môi trường sinh sống của chim yến, tính đa dạng sinh học về loài của hệ côn trùng là nguồn thức ăn của chim yến. Sự suy giảm về diện tích rừng tự nhiên, sự gia tăng về quần đàn chim yến, cạnh tranh về thức ăn đã tác động đến sự di cư của quần thể chim yến. Bên cạnh đó, nạn săn bắt chim yến đang diễn ra tại một số tỉnh thành như: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Bình Thuận, Ninh Thuận, Bình Định, Phú Yên và gần đây xuất hiện ở Khánh Hòa. Đây là hành động sai trái gây ảnh hưởng nguy cấp đến sự an toàn của quần thể chim yến làm suy giảm nguồn tài nguyên yến sào của các địa phương.

Thông tư số 35/2013/TT-BNNPTNT của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành ngày 22/7/2013 Quy định tạm thời quản lý nuôi chim yến, bao gồm 4 chương và 9 điều có hiệu lực thi hành từ ngày 6/9/2013.

Lần đầu tiên trong Luật Chăn nuôi 2018 của Quốc hội tại Điều 64 quy định chính thức về hoạt động quản lý nuôi chim yến được quy định rõ ràng trong luật.

Tại tỉnh Khánh Hòa cũng đã ban hành quy định bảo vệ chim yến: Theo Quy định về Quản lý, bảo vệ và khai thác yến sào tại các hang, đảo yến trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa ban hành kèm theo Quyết định số 170/QĐ-UBND ngày 22 tháng 01 năm 2015 của UBND tỉnh Khánh Hòa có đề cập: “Nghiêm cấm các hành vi sau đây làm hủy hoại nguồn lợi yến sào, môi trường sinh thái nơi cư trú chim yến: Xâm phạm trái phép các đảo yến, hang yến, săn bắt chim yến…”

Tại tỉnh Phú Yên có công văn số 3877/UBND-KT của UBND tỉnh Phú Yên ngày 13/7/2018 về việc Săn giết hại chim yến để ăn thịt và làm vật phóng sinh, trong đó UBND tỉnh Phú Yên đã: “Giao Sở Nông nghiệp và PTNT và UBND các huyện, thị xã, thành phố tổ chức tuyên truyền, vận động người dân không nên săn bắt giết hại chim yến để ăn thịt và làm vật phóng sinh, vì chim yến cho chúng ta nguồn lợi quý là tổ yến có giá trị dinh dưỡng và kinh tế rất cao”.

Ngoài ra tại nhiều tỉnh thành khác như Nghệ An, Huế, Đà Nẵng, Bình Định, Ninh Thuận, Bình Thuận, Đồng Nai, TP. Hồ Chí Minh, Tiền Giang, An Giang, Cần Thơ cũng ban hành nhiều văn bản quy định trong hoạt động quản lý chăn nuôi chim yến.

Hiện nay, nạn săn bắt chim yến xuất hiện trong thời gian gần đây ở Khánh Hòa là mở âm thanh, giăng lưới bắt chim yến bán cho các quán nhậu bình dân, các cơ sở mua bán chim cảnh, chim phóng sinh. Đây là hành động sai trái, ảnh hưởng nguy cấp đến sự an toàn của chim yến . Trước tình trạng trên, Công ty Yến sào Khánh Hòa đã thành lập “Đội tuần tra bảo vệ an toàn cho đàn chim yến”. Trong quá trình tuần tra giám sát các vùng chim yến thường xuyên tập trung kiếm ăn từ TP. Cam Ranh, huyện Cam Lâm, hHuyện Khánh Vĩnh, thị xã Ninh Hòa, huyện Diên Khánh và nhiều địa điểm khác trong toàn tỉnh kể cả các hộ buôn bán chim cảnh; Đội tuần tra bảo vệ an toàn cho đàn chim yến đã phối hợpvới Cảnh sát môi trường Công an tỉnh Khánh Hòa và lực lượng Kiểm lâm thành phố Nha Trang đến giải cứu hơn 200 con chim yến, thả tại Đảo Rạng Đông, tỉnh Khánh Hòa. Đồng thời phối hợp với cơ quan điều tra an ninh tỉnh Khánh Hòa giải cứu 20 con chim mắt lưới và thu giữ dụng cụ bắt chim yến tại phường Vĩnh Hải, tỉnh Khánh Hòa.

Hình ảnh nạn săn bắt mua bán chim yến tại Khánh Hòa. Nhân viên Công ty Yến sào Khánh Hòa đã mua lại ở quán chim cảnh đường Thống Nhất Nha Trang và quán chim cảnh ở cầu Dứa Nha Trang ngày 07 và 08/11/2018.

Để chấm dứt tình trạng săn bắt mua bán chim yến theo kiểu tận diệt như trên, Công ty Yến sào Khánh Hòa kiến nghị một số giải pháp cần thực hiện để bảo vệ an toàn đàn chim yến như sau: Kiến nghị Thường trực UBND tỉnh ban hành văn bản về xử phạt nghiêm khắc các hành vi vi phạm làm ảnh hưởng đến an toàn đàn chim yến trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa ; Thực hiện tuyên truyền trên báo chí, đài truyền hình của tỉnh, đài truyền thanh xã, phường , thị trấn kêu gọi sự góp sức của cộng đồng đấu tranh ngăn chặn các đối tượng săn bắt chim yến trái phép, bảo vệ an toàn chim yến ; Thành lập đội kiểm tra liên ngành tăng cường công tác kiểm tra hiện trường thường xuyên, các cơ sở mua bán chim cảnh, quán nhậu nhằm phát hiện, xử lý, ngăn chặn tình trạng săn bắt chim yến trái phép; Tập hợp các hộ nuôi chim yến đề ra các giải pháp bảo vệ chim yến; Phối hợp với Ban Trị sự Phật giáo tuyên truyền bảo vệ an toàn đàn chim yến đến với cộng đồng phật tử; UBND các xã phường thị trấn tổ chức tập huấn tuyên truyền nâng cao nhận thức bảo vệ an toàn đàn chim yến cho người dân các địa phương; Thành lập hiệp hội bảo vệ an toàn đàn chim yến Việt Nam.

Chim yến là loài động vật quý . Chim yến cho tổ có giá trị dinh dưỡng cao, có tác dụng bổi bổ sức khỏe cho con người, giúp bảo vệ mùa màng cho nhà nông, tạo công ăn việc làm cho xã hội, góp phần phát triển kinh tế – xã hội cho các tỉnh thành địa phương. Để chấm dứt nạn săn bắt chim yến như hiện nay , cần có sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của các cơ quan, ban ngành, chính quyền địa phương và toàn thể nhân dân cùng chung tay để chấm dứt tình trạng này.

Xác định rõ định hướng phát triển ngành nghề nuôi chim yến của quốc gia, các địa phương trong toàn quốc cùng phối hợp thực hiện trên cơ sở quy hoạch chặt chẽ, tránh các hiện tượng xây dựng nhà yến theo lối tự phát, không tuân thủ quy hoạch có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của ngành nghề chung và lợi ích của mỗi thành viên.

Ưu tiên quy hoạch phát triển nuôi chim yến đảo tại các tỉnh Nam Trung Bộsau: Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận. Đồng thời thực hiện quy hoạch phát triển thêm hang đảo yến mới tại các tỉnh, thành có tiềm năng phát triển nuôi chim yến đảo như sau: Đà Nẵng, Bình Thuận. Cần quy hoạch các hang đảo vùng ven biển của các tỉnh này để phát triển nghề nuôi chim yến đảo trong tương lai.

Định hướng quy hoạch nuôi chim yến tại các tỉnh, thành Nam Trung Bộ và Tây Nguyên như sau: Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Định, Quảng Ngãi, Quảng Nam, Đà Nẵng, Ninh Thuận, Bình Thuận, Đắk Lắk, Đắc Nông, Gia Lai, Lâm Đồng. Tiến hành quy hoạch chi tiết các tiểu vùng địa phương có điều kiện phát triển ngành nghề nuôi chim yến. Công tác khảo sát quy hoạch ngành nghề nuôi chim yến tại các địa phương phải được tiến hành do UBND tỉnh, thành phố chỉ đạo các ngành, các cấp thực hiện đồng bộ, khẩn trương vì sự phát triển bền vững của ngành nghề yến sào và vì lợi ích chung của địa phương và cộng đồng xã hội.

– Chính sách quy hoạch phát triển nuôi chim yến;

– Chính sách khuyến khích đầu tư phát triển nuôi chim yến;

– Chính sách khuyến khích đầu tư phát triển nuôi chim yến đảo, gắn với phát triển kinh tế biển và bảo vệ quốc phòng an ninh biển đảo;

– Chính sách chuyển đổi đất nông nghiệp sử dụng nuôi chim yến;

– Chính sách đào tạo nguồn nhân lực phát triển nghề nuôi chim yến;

– Chính sách khuyến khích đầu tư xây dựng mô hình làng nghề nuôi chim yến;

– Chính sách bảo vệ môi trường sinh thái tạo nguồn thức ăn cho chim yến;

– Chính sách vay vốn ưu đãi phát triển nghề nuôi chim yến;

– Chính sách định vị thương hiệu quốc gia đảm bảo vị thế cạnh tranh của sản phẩm yến sào Việt Nam trên thương trường thế giới;

– Chính sách tuyên truyền giáo dục nhân dân bảo vệ quần thể chim yến;

– Chính sách miễn giảm thuế trong 3 năm đầu để khuyến khích nuôi chim yến;

– Chính sách khuyến khích nghiên cứu khoa học phát triển quần thể chim yến và các sản phẩm gia tăng từ yến.

Tăng cường công tác nghiên cứu khoa học chuyên ngành về chim yến, tập trung nghiên cứu cấu trúc quần thể chim yến của các địa phương, nghiên cứu thiết bị công nghệ sử dụng trong nhà yến, phòng trừ dịch bệnh, phòng trách địch hại chim yến, công nghệ tạo nguồn thức ăn, công nghệ bảo quản và chế biến các sản phẩm sau thu hoạch từ tổ yến. Có dự báo thường xuyên và cập nhật số lượng quần thể, số lượng nhà yến, sản lượng tổ yến, nhu cầu thị trường tiêu thụ sản phẩm yến sào, để hướng dẫn người dân phát triển nuôi chim yến mang lại hiệu quả.

Thực hiện phương pháp nuôi chim yến 3 trong 1: Phương pháp ấp nở và nuôi nhân tạo chim yến chủ động nguồn giống; Phương pháp nhân đàn di đàn chim yến; Phương pháp dẫn dụ chim yến từ tự nhiên.

Khai thác và bảo vệ nguồn gen chim yến đảo quý hiếm có giá trị kinh tế cao đặc biệt làm cơ sở phát triển bền vững nghề nuôi chim yến tại Việt Nam. Áp dụng các bí quyết kỹ thuật công nghệ nhân đàn, di đàn chim yến đến các hang đảo yến mới vùng ven biển Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.

Bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, quyền tác giả, quyền sở hữu trí tuệ về các thành quả nghiên cứu khoa học, bí quyết kỹ thuật trong ngành nghề nuôi chim yến do các đơn vị, cá nhân phát minh, sáng chế.

Do nguồn thức ăn của chim yến chủ yếu là các loại côn trùng tự nhiên, do đó cần quy hoạch, phát triển vùng kiếm ăn cho chim yến. Phục hồi và phát triển diện tích trồng rừng, kết hợp trồng mới hàng năm. Tăng cường và phát triển diện tích trồng lúa, trồng hoa màu kết hợp luân canh tăng vụ. Tăng cường trồng các loại cây dẫn dụ côn trùng như: cây keo dậu, cây hông, cây sung, cây ăn quả,… xung quanh nhà yến và khu vực lân cận cơ sở nuôi chim yến.

Xây dựng cơ sở dữ liệu về các nhà nuôi yến hiện tại các vùng phân bố chim yến, vùng kiếm ăn của chim yến, đặc biệt bản đồ phân bố chim yến. Trên cơ sở này giúp các nhà quản lý hoạch định chính sách, định hướng phát triển cơ sở nuôi chim yến.

Cấm xâm nhập trái phép vào hang yến, bảo vệ môi trường, vệ sinh khử trùng xung quanh hang đảo yến.

Thực hiện công tác kiểm tra, kiểm soát và tổ chức quản lý quy trình kỹ thuật vệ sinh khử trùng, phòng dịch tại các cơ sở nuôi chim yến.

Thức ăn của chim yến là các loại côn trùng bay như: Rầy nâu, rầy xanh, ruồi,… do đó phát triển nuôi chim yến góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, mùa màng cho người nông dân.

Bảo vệ quần thể chim yến nhằm bảo tồn và phát triển quần thể chim yến theo công ước Cites, luật đa dạng sinh học, các nghị định của Chính phủ.

Thực hiện phòng chống địch hại cho chim yến, tránh các loài thú nhỏ ăn môi chim yến như: Chim Bồ Cắt, chim Cú Mèo, Chuột, Rắn, Tắc Kè, …; chế tạo các thiết bị chuyên dụng thực hiện hữu hiệu.

Tuyên truyền nâng cao nhận thực của người dân trong việc bảo vệ quần thể chim yến có giá trị kinh tế cao.

Tổ chức nâng cao khả năng bảo vệ các nhà yến có số lượng bầy đàn lớn khỏi các nguy cơ về bệnh dịch trên đàn chim yến. Ngoài ra, có thể bổ sung thêm nguồn chim yến bằng biện pháp ấp nuôi nhân tạo để tăng cường và phát triển bầy đàn.

Tuyên truyền, giáo dục nhân dân ý thức bảo vệ đàn chim yến, cấm săn bắt chim yến, bảo vệ môi trường sinh thái, mọi người, mọi nhà cùng nhau bảo vệ và chăm lo cho sự phát triển đàn chim yến là nguồn lợi xuất khẩu to lớn của đất nước.

Tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của người dân bảo vệ nguồn tài nguyên chim yến đảo, bảo vệ môi trường sinh thái, đặc biệt sự quan tâm của cộng đồng đến hệ sinh thái rừng, vùng đất ngập nước để phát triển nguồn thức ăn cho chim yến.

Đưa nội dung tài nguyên chim yến đảo vào chương trình quốc gia giáo dục bảo vệ môi trường biển đảo của Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ triển khai trong các trường phổ thông ở các tỉnh ven biển trong cả nước. Điều này sẽ góp phần nâng cao hiểu biết cho cộng đồng về tài nguyên biển đảo, đồng thời nâng cao ý thức bảo vệ chủ quyền biển đảo của cả dân tộc.

Đào tạo chuyên gia kỹ thuật, lao động chuyên môn hóa trong lĩnh vực ngành nghề nuôi chim yến. Nâng cao trình độ các chuyên gia kỹ thuật, thu hút nhân tài phục vụ ngành nghề.

Tiến đến thành lập Học viện Yến sào Việt Nam là trường học kỹ thuật chính thống và chuyên sâu về ngành nghề yến sào. Xuất phát từ thế mạnh của yến sào trong nền kinh tế quốc dân, sự bổ dưỡng và có ích cho cộng đồng xã hội, những nguyên lý cho sự phát triển ngành yến sào. Học viện là trung tâm đào tạo và nghiên cứu khoa học chuyên môn hóa trong lĩnh vực yến sào.

Nghiên cứu thiết kế xây dựng nhà nuôi chim yến phù hợp cho từng vùng miền khác nhau, nhằm tiết kiệm chi phí đầu tư xây dựng nhà nuôi chim yến, đảm bảo hiệu quả đầu tư nuôi chim yến. Xây dựng mô hình thiết kế nhà yến tiêu chuẩn cho các vùng địa phương, đặc điểm thổ nhưỡng khác nhau.

Áp dụng các giải pháp kỹ thuật nuôi chim yến phù hợp cho từng vùng miền, sử dụng trang thiết bị nuôi chim yến phù hợp, tối ưu, tiết kiệm chi phí. Thực hiện 5 bước vận hành ngôi nhà yến: Dẫn dụ chim vào nhà yến, chiêu thức dụ chim ở lại nhà yến, kích thích chim làm tổ trong nhà yến, phát triển bầy đàn chim yến trong nhà yến, nâng cao năng suất sản lượng nhà yến. Chín yếu tố quyết định thành công nhà yến: Vị trí xây dựng nhà yến, thông số kỹ thuật nhiệt độ và độ ẩm trong nhà yến, ánh sáng trong nhà yến (lux), hướng nhà và hướng lỗ chim ra vào, kích thước vòng đảo lượn trong nhà, hệ thống giá tổ, hệ thống âm thanh, hệ thống tạo ẩm và thông gió, kỹ thuật vận hành nhà yến.

Sử dụng camera quan sát lắp đặt trong nhà yến, theo dõi sự phát triển và biến động trong nhà yến để thực hiện các giải pháp kỹ thuật phù hợp, đảm bảo cho sự phát triển ổn định và gia tăng nhanh bầy đàn chim yến. Phát hiện kịp thời các thiên địch gây hại cho chim yến. Quản lý nhà yến từ xa, theo dõi qua internet.

Áp dụng thiết bị tự động hóa, tự động điều khiển các trang thiết bị trong nhà yến như: Máy phát âm thanh tiếng chim, máy tạo độ ẩm,…Thực hiện quy trình vận hành nhà yến đảm bảo hiệu quả tiết kiệm năng lượng.

Thực hiện đăng ký nuôi chim yến tại cơ quan chức năng theo Thông tư số 35/2013/TT-BNNPTNT ngày 22 tháng 7 năm 2013 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc quy định tạm thời về quản lý nuôi chim yến.

Sự liên kết phát triển giữa các nhà: nhà nước, nhà nông, nhà doanh nghiệp, nhà khoa học vì sự nghiệp phát triển của nghề nuôi chim yến. Nhà nước ban hành chính sách phát huy sự liên kết 4 nhà nhằm phát huy thế mạnh liên kết quan trọng làm tiền đề thúc đẩy tốc độ phát triển nhanh và hiệu quả ngành nghề nuôi chim yến.

Vốn đầu tư cho nghề nuôi chim yến lấy tổ có thể được huy động từ các nguồn: Vốn ngân sách nhà nước, vốn tín dụng trung hạn và dài hạn; vốn tín dụng ngắn hạn; vốn huy động từ các tổ chức, cá nhân và cộng đồng dân cư; vốn đầu tư trực tiếp của nước ngoài.

Tiếp cận các nguồn vốn tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ phát triển quần thể chim yến, phát triển trồng rừng, phát triển đàn yến, vốn vay ưu đãi không lãi suất hoặc ưu đãi lãi suất thấp.

Các tổ chức tín dụng, ngân hàng thương mại đầu tư vốn với cơ chế ưu đãi, ân hạn cho các đơn vị, cá nhân nuôi chim yến. Thực hiện chế độ hỗ trợ, khuyến khích đầu tư vốn cho ngành nghề đem lại nhiều lợi ích cho cộng đồng và đất nước.

Xây dựng hệ thống tổ chức quản lý nhà nước ngành nghề yến sào từ trung ương đến địa phương.

Các tỉnh, thành phố có tiềm năng phát triển ngành nghề nuôi chim yến xây dựng, ban hành quy hoạch các vùng nuôi chim yến đến năm 2020, tăng cường công tác quản lý, giám sát việc thực hiện quy hoạch.

Tăng cường công tác quản lý, giám sát việc thực hiện đăng ký nuôi chim yến tại cơ quan chức năng theo Thông tư số 35/2013/TT-BNNPTNT ngày 22 tháng 7 năm 2013 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc quy định tạm thời về quản lý nuôi chim yến.

Tăng cường các biện pháp quản lý nhà nước về chất lượng yến sào, quản lý chất lượng truy xuất nguồn gốc. Thực hiện và kiểm soát chặt chẽ việc đánh giá tác động môi trường trong các vùng nuôi chim yến.

Thực hiện phân cấp và phối hợp giữa chính quyền các cấp trong quản lý nhà nước từ trung ương đến địa phương thống nhất theo hệ thống. Kiểm tra, giám sát theo đúng chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước và xử phạt nghiêm theo thẩm quyền được pháp luật quy định.

Dọc bờ biển các tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ còn có nhiều hang đảo có tiềm năng nuôi chim yến. Do đó phải triển khai áp dụng các giải pháp khoa học, thành tựu khoa học để cải tạo và phát triển các hang đảo này thành nơi nuôi chim yến. Giải quyết được các vấn đề này sẽ có ý nghĩa rất lớn cho việc phát triển kinh tế ở địa phương gắn liền với việc bảo vệ an ninh quốc phòng biển đảo.

Qua khảo sát chuyên ngành về điều kiện tự nhiên, môi trường ở các tỉnh vùng duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên có lợi thế, tiềm năng lớn để phát triển nghề nuôi chim yến. Theo báo cáo đánh giá của Công ty Yến sào Khánh Hòa tiềm năng phát triển nghề nuôi chim yến ở các tỉnh Nam Trung Bộ là rất lớn bởi vì điều kiện tự nhiên ở đây rất thuận lợi. Hội đủ các yếu tố cho chim yến phát triển và năng suất nhà yến đạt hiệu quả cao.

Phát triển quần thể chim yến tại các tỉnh, thành phố có ý nghĩa to lớn về mặt kinh tế, tạo ra công ăn việc làm và tạo nguồn thu đáng kể cho tỉnh, thành phố, bảo vệ môi trường sinh thái, bảo tồn và phát triển đàn chim yến là động vật hoang dã quý hiếm có lợi cho đời sống con người. Ngoài ra, nguồn thức ăn của chim yến là côn trùng trong thiên nhiên sẽ bảo vệ mùa màng của nông dân.

Phát triển ngành nghề nuôi chim yến tại Việt Nam theo định hướng phát triển bền vững, ngành nghề đồng hành cùng sự phát triển xã hội, bảo vệ môi trường sinh thái và chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Công ty Yến sào Khánh Hòa dẫn đầu cả nước về nghiên cứu khoa học, kỹ thuật chuyên ngành yến sào, là đơn vị truyền thống có bề dày kinh nghiệm, đã ứng dụng thành công khoa học trong công tác quản lý, khai thác và phát triển quần thể chim yến. Công ty mong muốn là đơn vị thực hiện công tác chuyển giao công nghệ, bí quyết kỹ thuật nuôi chim yến, phát triển thành một nghề mới đem lại công ăn việc làm cho người dân và tăng thu nhập, nộp ngân sách cho địa phương.

Công ty Yến sào Khánh Hòa kính đề nghị Thường trực UBND các tỉnh, thành phố, Sở Khoa học và Công nghệ, các sở ban ngành của các tỉnh, thành phố, quan tâm tạo điều kiện thuận lợi cho Công ty Yến sào Khánh Hòa thực hiện công tác phát triển nghề nuôi chim yến tại các tỉnh Nam Trung Bộ và Tây Nguyên nhằm góp phần phát triển nghề nuôi chim yến tại các tỉnh, thành phố trên toàn quốc đạt hiệu quả cao và phát triển bền vững.

Chủ tịch HĐTV Công ty Yến sào Khánh Hòa

1. Phach Ng Quang, Voisin J.F.,Yen Vo Quang, 2002: The white nest swiftlet and the black nest swiftlet: A monograph (Chuyên khảo về chim Yến tổ trắng và chim Yến tổ đen). BoBée.Paris.France;

2. Lê Hữu Hoàng và Cộng sự, 2014. Nghiên cứu cơ sở khoa học và đề xuất các giải pháp phát triển bền vững nghề nuôi chim yến tại Việt Nam, báo cáo tổng kết kết quả đề tài nghiên cứu khoa học cấp nhà nước .

3. Lê Hữu Hoàng và Cộng sự, 2013. Nghiên cứu kỹ thuật xây dựng nhà yến và nuôi chim yến trong nhà, báo cáo đề tài nghiên cứu khoa học cấp tỉnh.

4. Lê Hữu Hoàng, Đặng Thúy Bình và Cộng sự, 2012. Nghiên cứu đặc điểm di truyền phân loài chim yến tại Việt Nam ( Aerodramus fuciphagus).

5. Lê Hữu Hoàng và Cộng sự, 2010. Bước đầu nghiên cứu ấp nuôi nhân tạo chim yến hàng Aerodramus fuciphagus amechanus làm c ơ sở khoa học cho việc phát triển đàn chim yến trong nhà ở Khánh Hòa, báo cáo đề tài nghiên cứu khoa học tỉnh.

6. Lê Hữu Hoàng và cộng sự, 2007. Chiến lược liên kết phát triển ngành nghề nuôi chim yến trong nhà tại Việt Nam, Kỷ yếu Trung tâm phát triển hệ thống Đại học Quốc gia Hà Nội.

Giải Pháp Quản Lý Và Phát Triển Bền Vững Nghề Nuôi Chim Yến Ở Việt Nam

– Khoảng 6 năm trở lại đây, nghề nuôi chim yến trong nhà ở Việt Nam phát triển khá mạnh. Quần thể chim yến ở Việt Nam ngày càng tăng nhanh là yếu tố quan trọng để phát triển bền vững nghề nuôi chim yến…

Giá trị dinh dưỡng của Yến sào

Yến sào (tổ của loài chim yến) là nguồn tài nguyên quý, là loại thực phẩm cao cấp có nhiều chất bổ dưỡng thiên nhiên rất diệu kỳ, từ xa xưa yến sào được dùng như một loại sản phẩm đặc biệt phục vụ yến tiệc thời phong kiến cũng như xuất khẩu đổi lấy những thứ thiết yếu cho quốc gia.

Tổ yến đảo thiên nhiên Khánh Hòa.

Trong các loại tổ yến, tổ yến huyết có giá trị dinh dưỡng cao nhất, rất hiếm và nhu cầu tiêu thụ cao. Yến hồng đảo thiên nhiên có màu sắc hồng tự nhiên. Yến huyết và yến hồng chỉ thu hoạch 1-2 lần trong năm với tỉ lệ rất nhỏ. Số lượng yến huyết và yến hồng đảo thiên nhiên chiếm tỷ lệ thấp so với tổng sản lượng tổ yến trên thị trường thế giới. Tổ yến quang là tổ yến còn nguyên, có sơ mướp với trọng lượng từ 8 gram trở lên. Yến thiên có trọng lượng trên 6,5 gram đến 8 gram với tổ còn nguyên vẹn. Yến bài là tổ yến nhỏ và không còn nguyên, trọng lượng từ 5 gram đến 6,5 gram. Yến quang, yến thiên và yến bài có màu sắc trắng theo thuộc tính của tổ yến đảo thiên nhiên rất được ưa chuộng trên thị trường yến sào quốc tế.

Theo nghiên cứu của TS. Ngô Thị Kim, Viện Công nghệ sinh học thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội, trong thành phần yến sào có 18 loại acid amin, một số có hàm lượng rất cao như Aspartic acid, Serine, Tyrosine, Phenylalanine, Valine, Arginine, Leucine,… Đặc biệt, acid syalic với hàm lượng 8,6% và Tyrosine là những chất có tác dụng phục hồi nhanh chóng các tổn thương, kích thích sinh trưởng hồng cầu. Ngoài ra, yến sào có cấu trúc glycoprotein, cơ thể dễ hấp thụ.

Các nguyên tố đa, vi lượng trong yến sào rất phong phú, có đến 31 nguyên tố xuất hiện bằng phương pháp huỳnh quang tia X, rất giàu Ca và Fe là các khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Các nguyên tố có ích cho ổn định thần kinh trí nhớ như Mg, Zn cũng có hàm lượng cao. Một số nguyên tố hiếm tuy với hàm lượng thấp, nhưng rất quý giá trong kích thích tăng tiêu hóa hấp thu qua màng ruột như Cr, chống lão hóa và chống chất phóng xạ như Se. Chim yến có thể được xem là loài dùng để đấu tranh sinh học và bảo vệ mùa màng cho nhà nông. Phát triển quần thể chim yến có ý nghĩa to lớn về mặt kinh tế, tạo ra công ăn việc làm và tạo nguồn thu đáng kể cho tỉnh, thành phố, bảo vệ môi trường sinh thái, bảo tồn và phát triển đàn chim yến là động vật hoang dã quý hiếm có lợi cho đời sống con người, đặc biệt góp phần nâng cao sức khỏe cộng đồng.

Các nghiên cứu hiện đại cho thấy, yến sào là hợp chất bao gồm hai thành phần chính: glyco và protein. Phần glyco bao gồm bảy loại, cơ thể dễ hấp thụ. Phần protein có chứa nhiều acid amin không thay thế, mà cơ thể không tổng hợp được. Vì vậy, yến sào đã trở thành đặc sản có giá trị kinh tế cao, được thị trường thế giới ưa chuộng.

Ý nghĩa ngành nghề yến sào ở Việt Nam

Chim yến cho tổ ăn được ở Việt Nam là Chim yến Hàng (Aerodramus fuciphagus) được phân bố ở vùng Đông Nam Á, có 2 phân loài: Aerodramus fuciphagus Germani sống ở các hang đảo tự nhiên, Aerodramus fuciphagus Amechanus và Aerodramus fuciphagus Vestitus sống ở trong nhà.

Phân loài Aerodramus fuciphagus Germani là phân loài đặc hữu phân bố chủ yếu tại các tỉnh duyên hải miền Trung và miền Nam Việt Nam. Đây là loài cho tổ chim yến có chất lượng cao hàng đầu thế giới và chúng thường làm tổ trong hang, nẻ vách núi các đảo.

Chim yến Hàng Aerodramus fuciphagus Germani.

Quần thể phân loài chim yến này phân bố từ Quảng Bình đến Côn Đảo, Phú Quốc, trong đó, Khánh Hòa với lợi thế về ngành nghề khai thác yến sào truyền thống và lâu đời, quần thể chim yến phát triển với số lượng ổn định và lớn nhất nước do công tác bảo vệ và khai thác có cơ sở khoa học và kỹ thuật công nghệ mới được ứng dụng. Các bí quyết kỹ thuật nhân đàn di đàn chim yến đã tạo nên sự phát triển mạnh mẽ vực dậy tiềm năng phát triển các hang đảo yến ở Khánh Hòa và trên toàn quốc.

Loài chim yến (Aerodramus fuciphagus Amechanus) là phân loài sinh sống trong nhà. Nghề nuôi chim yến trong nhà tại các nước khu vực Đông Nam Á như Indonesia, Malaysia, Thái Lan,… được hình thành từ thế kỷ XIX, bắt đầu phát triển từ năm 1980 và phát triển mạnh nhất vào từ những năm chín mươi trở lại đây. Trong khi đó, nuôi chim yến trong nhà ở Việt Nam phát triển mạnh trong 6 năm trở lại đây. Quần thể chim yến ở Việt Nam ngày càng tăng nhanh là yếu tố quan trọng để phát triển bền vững nghề nuôi chim yến. Hiệu quả kinh tế của 2 phân loài này đem lại cũng như nhu cầu dùng yến sào trong đời sống xã hội ngày càng được gia tăng.

Hiện nay, lượng nhà nuôi chim yến bùng phát tại những địa phương đã tạo nên một làn sóng mới thu hút sự quan tâm của nhiều tầng lớp cộng đồng xã hội. Thực tế tiềm năng phát triển nghề nuôi chim yến của nước ta là rất lớn, bơi đất nước ta có bờ biển dài, nhiều đảo và nhiều dãy núi nhô ra biển hình thành các eo vịnh, đầm phá có lợi thế phát triển quần thể chim yến hàng Germani. Lợi thế về tự nhiên, khả năng về kỹ thuật cần khai thác tốt nhất để phát triển nghề nuôi chim yến, mang lại hiệu quả kinh tế cho các tỉnh, thành. Thức ăn chủ yếu của chim yến là côn trùng bay như rầy nâu, rầy xanh, mối, côn trùng bay trong thiên nhiên.

Tiềm năng phát triển nghề nuôi chim yến tại Việt Nam

Bước vào thế kỷ 21 là thời điểm tốt nhất để phát triển nghề nuôi chim yến ở Việt Nam. Biến đổi khí hậu toàn cầu làm cho nhiệt độ trái đất tăng cao, hiện tượng động đất và sóng thần tại Thái Lan, Indonesia, Malaysia, cháy rừng, phá rừng lấy gỗ tác hại lớn đến môi trường sinh thái chim yến tại khu vực có quần thể chim yến nhiều nhất thế giới, làm cho đàn yến phía nam di cư về phía bắc. Chứng cứ khoa học đó đã được kiểm chứng từ những năm 70 của thế kỷ 20, với hiện tượng chuyển vùng sinh sống lên phương Bắc của chim yến do sự nóng lên bất thường khí hậu của trái đất.

Theo số liệu điều tra của đề tài ” Nghiên cứu cơ sở khoa học và đề xuất các giải pháp phát triển bền vững nghề nuôi chim yến tại Việt Nam “, tính đến thời điểm tháng 6/2014, cả nước có 30 tỉnh, thành nuôi chim yến với tổng số lượng 2.614 nhà yến, chủ yếu tập trung ở các tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tỉnh, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Kiên Giang, Cần Thơ, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau…

Tháng 3/2017, nhóm nghiên cứu đã thực hiện khảo sát cập nhật số lượng nhà yến trên 36 tỉnh, thành và cho thấy đã có 5.069 nhà yến, tăng 2.455 nhà yến so với năm 2014. Trong đó, số lượng tại tỉnh Tiền Giang nhiều nhất với 697 nhà yến, TP. Hồ Chí Minh có 612 nhà và Kiên Giang 548 nhà. Đặc biệt, có thêm 5 tỉnh miền bắc và Tây Nguyên phát triển nghề nuôi chim yến là: Hải Phòng (27 nhà), Quảng Ninh (2 nhà), Ninh Bình (1 nhà), Gia Lai (22 nhà), Kon Tum (12 nhà). Các tỉnh Nam Trung Bộ như Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Định, Ninh Thuận đều phát triển trên 200 nhà yến.

Từ năm 2004 trở lại đây, ở nước ta chim yến đã vào sinh sống làm tổ trong nhà ở hầu hết các tỉnh từ Thanh Hóa đến Cà Mau, Phú Quốc – Kiên Giang và các tỉnh phía tây như Bình Phước, Đăk Lăk.

Chim yến nhà ngày càng phân bổ rộng khắp các địa phương trong cả nước, nghề nuôi chim yến đã và đang phát triển. Việc nuôi chim yến trong nhà cũng như hiệu quả của việc dùng yến sào ngày càng được nhiều người biết đến. Lượng nhà nuôi chim yến được xây dựng bùng phát tại các địa phương đã tạo nên một làn sóng mới.

Việt Nam có lợi thế tiềm năng lớn để phát triển nghề nuôi chim yến. Theo báo cáo đánh giá của Công ty Yến sào Khánh Hòa, tiềm năng phát triển nghề nuôi chim yến ở các tỉnh Nam Trung Bộ và các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long là rất lớn bởi vì điều kiện tự nhiên ở đây rất thuận lợi, hội tụ đủ các yếu tố cho chim yến phát triển và năng suất nhà yến đạt hiệu quả cao.

Đối với các tỉnh, thành phố đã nuôi yến cần đẩy mạnh phát triển, áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu suất, hiệu quả kinh tế. Đối với các tỉnh, thành phố có tiềm năng nuôi chim yến hoặc các tỉnh, thành phố chưa nuôi chim yến khẩn trương xây dựng quy hoạch phát triển tại địa phương.

Trong những năm qua, các địa phương như: Khánh Hòa, Phú Yên, Ninh Thuận, TP. Hồ Chí Minh, Trà Vinh, Tiền Giang đã tiên phong thực hiện quy hoạch vùng nuôi chim yến. Tuy nhiên, nhiều tỉnh, thành khác là những nơi có tiềm năng phát triển nghề nuôi chim yến nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện công tác quy hoạch.

Ngoài việc quy hoạch nuôi chim yến tại các vùng, địa phương, cần có các chính sách đồng bộ; đẩy mạnh nghiên cứu khoa học và áp dụng thành tựu công nghệ. Tuy nhiên, Tính đến thời điểm tháng 5/2016, các chính sách của nước ta về quản lý nghề nuôi chim yến ở nước ta chỉ có Thông tư 35-2013-TT-BNNPTNT của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn ban hành ngày 22/7/2013 quy định tạm thời quản lý nuôi chim yến, bao gồm 4 chương và 9 điều có hiệu lực thi hành từ ngày 6/9/2013.

Bên trong nhà yến của Công ty Yến sào Khánh Hòa.

Đây là ngành nghề mới trên đà phát triển mạnh trong hơn 10 năm nay, với số lượng nhà yến tăng nhanh trên cả nước nhưng quản lý nhà nước đối với ngành nuôi chim yến chỉ có Thông tư quy định tạm thời đã gần 4 năm thực hiện với những bất cập, phát sinh trong thực tiễn, cần phải khẩn trương hoàn thiện.

Nghề nuôi chim đến nay đã được phát triển tại các địa phương trên toàn quốc từ Thanh Hóa đến Cà Mau và các tỉnh Tây Nguyên. Trong đó, tỉnh Khánh Hòa với điều kiện tự nhiên thuận lợi, là tỉnh có ngành nghề yến sào phát triển từ lâu đời. Để phát triển ngành nghề nuôi chim yến cần có quy hoạch chi tiết các tiểu vùng địa phương thuộc các xã, phường thuộc các quận, huyện có điều kiện phát triển ngành này.

Tuy nhiên, trong cả nước hiện chỉ có 4 địa phương như: Khánh Hòa, Phú Yên, Ninh Thuận, Tiền Giang đã thực hiện quy hoạch vùng nuôi chim yến. Công tác khảo sát quy hoạch ngành nghề nuôi chim yến tại các địa phương phải được tiến hành do UBND tỉnh chỉ đạo các ngành thực hiện đồng bộ vì lợi ích chung của địa phương và cộng đồng xã hội.

Qua nghiên cứu, khảo sát cho thấy thực tế tiềm năng và triển vọng phát triển nghề nuôi chim yến của nước ta rất lớn. Nhiều tỉnh có lợi thế về tự nhiên, khả năng về kỹ thuật cần khai thác tốt để phát triển nghề nuôi chim yến, tạo việc làm và nguồn thu đáng kể cho địa phương và bảo vệ môi trường sinh thái. Tuy nhiên không phải địa phương nào, vùng nào cũng có thể phát triển nghề nuôi chim yến. Để phát triển nghề nuôi chim yến cần có quy hoạch các vùng trong nước; đồng thời có những giải pháp đồng bộ về quản lý, sự phối hợp và thống nhất để có thể phát triển bền vững nghề nuôi chim yến tại Việt Nam.

Việt Nam nằm ở khu vực Đông Nam Á có bờ biển dài, nhiều hồ ao, sông ngòi, cửa sông, thời tiết nhiệt đới gió mùa ẩm, thích hợp với nghề nuôi chim yến. Những điều kiện tự nhiên và khí hậu này cung cấp nguồn thức ăn phong phú cho chim yến. Ðiều kiện sinh cảnh lý tưởng cho Yến là trong vùng có 30% rừng cây, 20% mặt nước, 50% đồng lúa và cây bụi thấp với khí hậu nóng ẩm. Bờ biển dài 3.444 km, với hơn 4.000 hòn đảo và nhiều dãy núi nhô ra biển hình thành các eo vịnh, đầm phá có lợi thế phát triển quần thể chim yến Hàng.

Bản đồ phân bố chim yến tại Việt Nam.

Công tác phát triển quần thể chim yến Hàng và các hang đảo yến mới có ý nghĩa to lớn về bảo vệ môi trường sinh thái, bảo tồn và phát triển đàn chim yến quý hiếm. Việc phục hồi và phát triển quần thể chim yến trên các hang đảo ở các tỉnh duyên hải trong cả nước có ý nghĩa quan trọng trong sự phát triển tiềm năng kinh tế biển đạt hiệu quả cao, đồng thời góp phần phát triển kinh tế địa phương và bảo vệ an ninh quốc phòng biển đảo.

Giá trị sản phẩm yến sào Việt Nam được đánh giá cao hơn sản phẩm các nước trong khu vực. Thị trường xuất khẩu yến sào của Việt Nam khá ổn định, duy trì khách hàng, thị trường truyền thống khá tốt. Đơn vị hàng đầu của yến sào Việt Nam có trình độ khoa học công nghệ trong lĩnh vực chuyên ngành yến sào, tích lũy nhiều kinh nghiệm và bí quyết kỹ thuật công nghệ. Có đội ngũ chuyên gia kỹ thuật có trình độ, tinh thần tâm huyết và say mê nghề nghiệp, có sự hỗ trợ của các nhà nghiên cứu khoa học. Các hộ nuôi chim yến trong nước ta có tinh thần lao động cần cù, chịu khó. Tư duy sáng tạo là thế mạnh lớn đối với ngành nghề đặc thù này.

Một số kinh nghiệm quản lý và nuôi chim yến tại Malaysia

Indonesia được biết đến là nước có sản lượng tổ yến lớn nhất thế giới, cung cấp khoảng 60% tổng sản lưởng tổ yến toàn cầu. Nước này cũng đã ban hành các quy định về quản lý, kinh doanh chim yến.

Những điểm quy định chung về quản lý kinh doanh chim yến tại các địa phương của Indonesia như: tổ chức hoặc cá nhân muốn khai thác tổ chim ở tự nhiên hoặc nuôi trong nhà phải có sự cho phép của chính quyền địa phương (Thị trưởng, Huyện trưởng). Trình đơn xin phép có những mục như: Đề xuất quản lý và khai thác tổ yến; Diện tích sử dụng; Xác nhận không phản đối từ láng giềng (trái, phải, phía trước và phía sau) đối với vị trí của các cơ sở nuôi chim yến và được thừa nhận bởi chính quyền địa phương.

Chính quyền cũng quy định về việc khai thác tổ yến được thực hiện phải đảm bảo đến phát triển bền vững: Thu hoạch tổ yến tối đa là 4 (bốn) lần trong 1 năm. Để tăng năng suất và duy trì quần thể chim yến của việc thu hoạch tổ yến, được thực hiện chú ý đến các vấn đề sau: Thu hoạch tiến hành sau khi chim yến rời khỏi tổ; Thu hoạch tổ yến chỉ vào ban ngày trong khoảng thời gian 09h00 đến 16h00 giờ địa phương; không làm phiền đến chim đang ấp.

Thuế được tính trên giá trị bán tổ chim yến. Giá trị bán tổ yến được tính bằng cách nhân với giá thị trường hiện hành. Thuế suất tổ yến được thiết lập ở mức 10% (mười phần trăm) của tổng tiền thu được.

Malaysia hiện đang là nhà sản xuất tổ yến lớn thứ hai trên thế giới, chiếm 20% trên thị trường toàn cầu. Mục tiêu là chiếm 40% thị phần toàn cầu vào năm 2020 với sản lượng tăng lên 870 tấn tổ yến.

Năm 2011 là bước đầu tiên hướng tới việc điều chỉnh quy định ngành nuôi chim yến. Các hướng dẫn đầy đủ này sẽ đảm bảo tính bền vững của việc thu hoạch, chăm sóc động vật, sức khoẻ người tiêu dùng và sự an toàn cho các cơ sở được quy định. Tổng cộng có 3.737 cơ sở nuôi chim yến đã đăng ký với Cục thú y trong năm 2011. Trong số này, 807 cơ sở đã nhận được chứng chỉ SALT (Chương trình thực hành chăn nuôi).

Với việc thực hiện công nghệ nhận dạng tần số vô tuyến điện (RFID), Malaysia là quốc gia đầu tiên trên thế giới có hệ thống truy xuất nguồn gốc trực tuyến và theo dõi việc xuất khẩu tổ yến sang Trung Quốc. Mỗi cơ sở đã đăng ký được cấp một miếng gắn tường và thẻ bảo mật RFID xác định vị trí của nó. Trong quá trình thu hoạch, các thùng chứa được gắn thẻ RFID được sử dụng để lưu trữ tổ yến thu hoạch để theo dõi lô hàng đến đích kế tiếp.

Giải pháp phát triển bền vững ngành nghề nuôi chim yến tại các địa phương

Ưu tiên quy hoạch phát triển nuôi chim yến đảo tại các tỉnh sau: Khánh Hòa, Quảng Nam, Bình Định, Quảng Ngãi, Phú Yên, Ninh Thuận, Bà Rịa Vũng Tàu (Côn Đảo). Đồng thời thực hiện quy hoạch phát triển thêm hang đảo yến mới tại các tỉnh, thành có tiềm năng phát triển nuôi chim yến đảo như sau: Đà Nẵng, Bình Thuận cần quy hoạch các hang đảo vùng ven biển của các tỉnh này để phát triển nghề nuôi chim yến đảo trong tương lai.

Tiến hành quy hoạch chi tiết các tiểu vùng địa phương thuộc các xã, phường thuộc các quận huyện có điều kiện phát triển ngành nghề nuôi chim yến. Công tác khảo sát quy hoạch ngành nghề nuôi chim yến tại các địa phương phải được tiến hành do UBND tỉnh, thành phố chỉ đạo các ngành thực hiện đồng bộ vì lợi ích chung của địa phương và cộng đồng xã hội. Vì sự phát triển bền vững của ngành nghề nên chính sách quy hoạch phải đảm bảo tính nhất quán, đồng bộ được sự hổ trợ từ các ngành, các cấp.

Cần hoạch định các chính sách sau: Quy hoạch phát triển, khuyến khích đầu tư phát triển nghề nuôi chim yến gắn với phát triển kinh tế biển và bảo vệ quốc phòng an ninh; chuyển đổi đất nông nghiệp sử dụng nuôi chim yến, quản lý nhà nước về nuôi chim yến, đào tạo cán bộ kỹ thuật quản lý chuyên ngành; đào tạo nguồn nhân lực, khuyến khích đầu tư xây dựng mô hình làng nghề; đầu tư cơ sở hạ tầng vùng nuôi chim yến tập trung; bảo vệ môi trường sinh thái tạo nguồn thức ăn cho chim yến, vay vốn ưu đãi, thương hiệu quốc gia yến sào Việt Nam được xây dựng và bảo vệ theo quy định của luật pháp quốc tế, định vị thương hiệu quốc gia, tuyên truyền giáo dục nhân dân bảo vệ quần thể chim yến, miễn giảm thuế trong 3 năm đầu, khuyến khích nghiên cứu khoa học, khuyến khích áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật.

Nhận thức rõ những lợi thế và cơ hội từ sự liên kết kinh tế giữa các tổ chức, cá nhân trong ngành nghề nuôi chim yến là rất quan trọng, có tác động tích cực, thường xuyên với ý nghĩa quyết định trong quá trình hoạt động. Các doanh nghiệp cần cân nhắc, xem xét việc liên kết như một sự lựa chọn quan trọng, bởi đây là hình thức áp dụng phổ biến trong chiến lược phát triển ngành nghề Yến sào Việt Nam.

Thông qua liên kết, khả năng thích ứng với thị trường, làm chủ công nghệ của tổ chức, doanh nghiệp nuôi chim yến được nâng lên và cải thiện đáng kể sức cạnh tranh của mỗi đơn vị. Mặt khác, các doanh nghiệp hoàn toàn có thể tham khảo những thành công và bài học kinh nghiệm từ các doanh nghiệp khác trong chiến lược liên kết, nhất là kinh nghiệm liên kết trong sản xuất, phân công lao động.

Sự liên kết phát triển giữa Nhà nước, nhà nông, nhà doanh nghiệp, nhà khoa học vì sự nghiệp phát triển của nghề nuôi chim yến. Nhà nước ban hành chính sách phát huy sự liên kết 4 nhà nhằm phát huy thế mạnh liên kết quan trọng làm tiền đề thúc đẩy tốc độ phát triển nhanh và hiệu quả ngành nghề nuôi chim yến.

Xây dựng hệ thống tổ chức quản lý nhà nước ngành nghề yến sào từ trung ương đến địa phương. Các tỉnh, thành phố có tiềm năng phát triển ngành nghề nuôi chim yến xây dựng, ban hành quy hoạch các vùng nuôi chim yến đến năm 2020, tăng cường công tác quản lý, giám sát việc thực hiện quy hoạch.

Tăng cường công tác quản lý, giám sát việc thực hiện đăng ký nuôi chim yến tại cơ quan nhà yến theo thông tư 35/2013/TT-BNNPTNT ngày 22/07/2013 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc quy định tạm thời về quản lý nuôi chim yến. Kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành Thông tư chính thức quản lý ngành nuôi chim yến tại Việt Nam.

Tăng cường các biện pháp quản lý nhà nước về chất lượng yến sào, quản lý chất lượng truy xuất nguồn gốc, mỗi nhà yến đăng ký được cấp một mã số để thuận lợi trong việc truy xuất nguồn gốc của sản phẩm. Thực hiện và kiểm soát chặt chẽ việc đánh giá tác động môi trường trong các vùng nuôi chim yến.

Thực hiện phân cấp và phối hợp giữa chính quyền các cấp trong quản lý nhà nước từ Trung ương đến địa phương thống nhất theo hệ thống. Kiểm tra, giám sát theo đúng chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước và xử phạt nghiêm theo thẩm quyền được pháp luật quy định.

Để khai thác tiềm năng thế mạnh của các địa phương có điều kiện thuận lợi cho phát triển nghề nuôi chim yến, đưa nghề nuôi chim yến phát triển thành một trong những sản phẩm đặc sản có giá trị kinh tế cao là thế mạnh của Việt Nam thành sản phẩm có vị trí trên thị trường quốc tế, chúng ta cần nghiên cứu xác định chiến lược phát triển và đề xuất được các giải pháp đồng bộ cho phát triển nghề nuôi chim yến ở nước ta.

Một số kiến nghị

Điều kiện tự nhiên, môi trường ở Việt Nam có lợi thế, tiềm năng lớn để phát triển nghề nuôi chim yến. Đặc biệt các tỉnh Nam Trung Bộ và các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long là rất lớn bởi vì điều kiện tự nhiên ở đây rất thuận lợi. Hội tụ đủ các yếu tố cho chim yến phát triển và năng suất nhà yến đạt hiệu quả cao.

Lợi thế về tự nhiên cần khai thác tốt nhất để phát triển nghề nuôi chim yến, mang lại hiệu quả kinh tế cho các tỉnh, thành phố. Đối với các tỉnh, thành phố đã phát triển nuôi yến cần đẩy mạnh phát triển, áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu suất, hiệu quả kinh tế. Đối với các tỉnh, thành phố có tiềm năng phát triển nuôi chim yến hoặc các tỉnh, thành phố chưa phát triển nuôi chim yến khẩn trương xây dựng quy hoạch phát triển nghề nuôi chim yến tại địa phương.

Kiến nghị Bộ Nông Nghiệp Và Phát Triển nông thôn ban hành thông tư chính thức quản lý ngành nuôi chim yến tại Việt Nam, kiến nghị UBND các tỉnh, thành phố cần định hướng thực hiện quy hoạch và xây dựng chiến lược phát triển đến năm 2020 tầm nhìn đến năm 2030 cho nghề nuôi chim yến tại địa phương. Cần có các tổ chức, đơn vị có năng lực trách nhiệm, tâm huyết phối hợp với các cơ quan chuyên ngành của tỉnh, thành phố thực hiện khảo sát, quy hoạch làng nghề, các tiểu vùng nuôi chim yến nhằm phát triển đồng bộ giữa tốc độ tăng trưởng các nhà yến với sự gia tăng quần đàn chim yến. Xây dựng và phát triển nghề nuôi chim yến ở các tỉnh, thành phố theo định hướng bền vững và hiệu quả cao.

Phát huy truyền thống ngành nghề lâu đời với tinh thần nỗ lực, tâm huyết, trách nhiệm cao đối với ngành nghề, công ty mong muốn là đơn vị thực hiện công tác chuyển giao công nghệ, bí quyết kỹ thuật nuôi chim yến cũng như công tác phát triển nghề nuôi chim yến cho người dân không chỉ tại Khánh Hòa mà còn ở các địa phương trong cả nước, phát triển thành một nghề mới đem lại công ăn việc làm cho người dân và tăng thu nhập, nộp ngân sách cho tỉnh, thành phố; góp phần phát triển ngành nghề nuôi chim yến trên toàn quốc đạt hiệu quả cao và phát triển bền vững.

Lê Hữu Hoàng

(Chủ tịch HĐTV Công ty Yến sào Khánh Hòa)

Phát Triển Nuôi Chim Yến

N uôi chim yến đang được xem là nghề “hái lộc trời” ở nhiều nơi có biển trên toàn quốc. Vì vậy, gần đây tại các huyện ven biển tỉnh ta, nhiều hộ dân đã học tập, đầu tư xây nhà nuôi chim yến. Đây là mô hình kinh tế mới có xu hướng phát triển nhanh bởi chỉ trong gần 2 năm đã có hàng chục nhà yến được xây mới và đang tiếp tục mở rộng. Hiệu quả kinh tế bước đầu đã được khẳng định ở một vài hộ nuôi. Tuy nhiên khó khăn cũng rất nhiều. Để nghề nuôi chim yến phát triển, mang lại hiệu quả kinh tế cao và đảm bảo an toàn môi trường, dịch bệnh còn nhiều vấn đề phải sớm thực hiện.

Anh Đinh Văn Thuận, xã Hải Đông (Hải Hậu) kiểm tra kỹ thuật âm thanh nhà yến.

Tuy mới hơn 1 năm, nhưng thành công bước đầu của những nhà yến đầu tiên và rất nhiều nhà nuôi yến khác ở các huyện Giao Thủy, Hải Hậu, Nghĩa Hưng, Ý Yên, Mỹ Lộc đang xây dựng và bắt đầu đi vào hoạt động đã khẳng định nuôi chim yến là hướng đầu tư đúng, có thể mở ra triển vọng phát triển trên địa bàn tỉnh cũng như ở miền Bắc.

Những vấn đề đặt ra

Hiệu quả kinh tế cao, chỉ phải đầu tư một lần, không mất công chăm sóc hàng ngày nhưng để nuôi chim yến ngoài vốn đầu tư lớn còn đòi hỏi những yêu cầu khắt khe về kỹ thuật và thời gian chờ đợi thu hoạch tương đối lâu. Theo anh Đinh Văn Thuận, xã Hải Đông: Xây nhà nuôi yến thực chất là tạo vị trí cho chim yến làm tổ, trú chân chứ không tham gia được vào quy trình cho ăn hay nhân giống như những đối tượng nuôi khác. Do đó, nhà yến phải được đặt ở vị trí có nguồn thức ăn tự nhiên, xa khu công nghiệp để tránh ảnh hưởng khói bụi, hóa chất, tiếng ồn… Để đầu tư nhà yến ngoài mặt bằng chi phí xây dựng và lắp đặt thiết bị kỹ thuật thì vốn tối thiểu cũng trên 1 tỷ đồng. Theo đó, hầu hết các nhà yến được thiết kế sử dụng thiết bị công nghệ Indonexia, Malaixia với những yêu cầu kỹ thuật cao như: Tường nhà nuôi yến phải xây 2 lớp gạch, ở giữa lót một lớp xốp chuyên dụng để cách âm, cách nhiệt, chủ động điều chỉnh ánh sáng, đảm bảo ổn định nhiệt độ và độ ẩm trong 24/24 giờ hàng ngày với nhiệt độ từ 26-31 0 C, độ ẩm từ 74-85%… Đây là yếu tố cực kỳ quan trọng quyết định việc thu hút yến vì nếu độ ẩm dưới 74% thì độ bám dính kém, nền tổ yến bị bong tróc, yến không làm tổ. Hơn nữa, nhà yến khu vực miền Bắc còn phải chi phí tốn kém hơn các vùng khác trong cả nước do có mùa đông lạnh nên phải gia cố thêm hệ thống máy điều hòa không khí sưởi ấm và một nhà côn trùng tạo thức ăn cho chim yến khi thời tiết rét đậm, rét hại. Tuy nhiên không tránh khỏi trường hợp rét đậm, rét hại kéo dài quá 1 tuần sẽ ảnh hưởng lớn tới số lượng và chất lượng đàn yến. Thậm chí, nhiều nhà yến ở các tỉnh lân cận đã giảm đến 80% số lượng chim yến sau mỗi mùa đông khắc nghiệt. Ngoài ra trong quá trình nuôi chim cũng cần đặc biệt quan tâm việc phòng thiên địch (rắn, chuột, chim cắt, chim cú) bảo vệ đàn yến. Đây là những khó khăn cơ bản cần lưu ý để tránh thiệt hại quá lớn khi đầu tư. Ngoài ra công tác quản lý đối với hoạt động này cũng cần được quan tâm. Đây là mô hình kinh tế mới phát triển tự phát nên người nuôi mới chỉ thông báo việc xây dựng nhà nuôi với chính quyền địa phương, còn những quy định chi tiết về số lượng chim yến làm tổ cũng như những ảnh hưởng về dịch bệnh, môi trường sống khu vực lân cận thì cả người nuôi và cơ quan quản lý đều chưa kiểm soát được.

Nuôi chim yến là một nghề mới có cơ hội cho phát triển kinh tế hộ ở nông thôn song kèm theo đó là những thách thức không nhỏ. Qua nắm bắt tình hình thực tế, UBND tỉnh đã chỉ đạo các địa phương tiến hành nghiên cứu, rà soát, lập quy hoạch khu vực nuôi chim yến để tránh việc phát triển nhà yến tràn lan, tập trung bầy đàn lớn làm ảnh hưởng đến môi trường và các vùng sản xuất khác. Yêu cầu Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Khoa học và Công nghệ thực hiện các quy trình quản lý, cấp phép nhà yến cũng như công tác đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, đăng ký tiêu chuẩn chất lượng cho tổ yến và các sản phẩm chế biến từ tổ yến. Thực hiện sự chỉ đạo của UBND tỉnh, các huyện, thành phố, các ngành chức năng đang tiến hành nghiên cứu, rà soát các vị trí có lợi thế phù hợp với nghề nuôi yến của địa phương để quy hoạch vùng nuôi; rà soát, thống kê và kiểm soát các hộ xây nhà nuôi yến trên địa bàn; yêu cầu các hộ đã xây nhà nuôi yến phải thực hiện khai báo với chính quyền địa phương, làm thủ tục đăng ký chăn nuôi với ngành chức năng và tuân thủ những yêu cầu về đảm bảo vệ môi trường, quản lý chất thải của chim yến cũng như tiếng ồn do thiết bị gọi yến gây ra, tránh ảnh hưởng tới các hộ dân sinh sống xung quanh./.

Bảo Tồn Phát Triển Chim Yến Cù Lao Chàm

Tác giải: Bác Tư Chung Nguồn từ: www.toyenvietnam.vn Tầm Cao Việt chia sẽ bài viết của Bác Tư để nhiều đọc giả tham khảo. Rất cám ơn Bác Tư về bài viết nhiều! Bài viết, được viết từ lâu với mong muốn đề đạt lên Chính quyền và các cơ quan quản lý TP. Hội An, tỉnh Quảng Nam… một số hiểu biết của người làm nghề kỹ thuật nuôi yến. Mong muốn được chính quyền TP. Hội An hiểu được tâm tư nguyện vọng là mong nghề yến Cù Lao Chàm vẩn mãi mãi và mãi mãi là tạo ra sản vật tự nhiên quí hiếm vượt trội hơn ở hầu hết các nước Đông Nam Á. Nay, nhân ngày giổ tổ Hùng Vương 10/3 ÂL và cũng được xem là ngày giổ tổ của Nghề Yến VN, với lòng kính cẩn hướng đến ngày giổ tổ và giổ nghề, tôi xin được viết vài lời thỉnh nguyện đến vùng đất mà hai bên bờ sông Thu Bồn có những cách đồng lúa mênh mông cùng với dãy Trường Sơn xa xa trùng trùng điệp điệp rừng cây bụi, rừng nguyên sinh, nơi sản sinh sức tải môi trường vô cùng phong phú và dồi dào nguồn mồi ăn cho chim yến, kết tụ thành những tổ yến đẹp, có chất lượng cao, nổi tiếng là sản vật quí hiếm từ ngàn năm trước. Và không phải nói quá là từ dòng chim yến quí (do những biến đổi hoàn cảnh sinh sống tại chổ) cho ra những tổ yến lớn và nặng hơn những tổ yến có ở trên khắp vùng miền đất nước VN và các nước Đông Nam Á.

Chất lượng và sản lượng tổ yến Hội An sẽ tăng theo năm tháng đem lại sự thịnh vượng cho TP. Hội An, một thành phố du lịch sinh thái… , nguồn thu ngân sách từ yến Hội An sẽ lớn giúp TP. Hội An phát triển lớn mạnh và giàu đẹp

Và được biết ngày này, TP. Hội An có tổ chức lể hội, có chương trình giới thiệu yến Hội An sản vật quí báu này đến khách du lịch trong nước và ngoài nước. Tổ Yến Hội An/ Yến sào Cù Lao Chàm Hội An đã là thương hiệu yến sào nổi tiếng của đất nước Việt Nam và của cả vùng Đông Nam Á, được xưng tụng là King nests. Từ ngàn xưa và đến cận đại, yến sào Hội An đã là sản vật quí hiếm cho giới vua chúa, quí tộc, thượng lưu thưởng thức. Ngày nay, yến sào Hội An được giới tiêu dùng ở Hong Kong, Ma Cao và Trung Hoa ưu ái săn tìm để thưởng thức trước hai nguồn yến đảo của Việt Nam là Yến sào bán đảo Phương Mai Bình Định và yến sào của các đảo yến Khánh Hòa.

Các nhà Khoa học chưa ai phân định rõ tính nổi trội của yến đảo trung bộ VN so với yến đảo của các nước Đông Nam Á khác. Đặc tính nổi trội của Tổ Yến Hội An được giới quý tộc, thượng lưu và các doanh nhân Hong Kong, Ma Cao đánh giá theo truyền thuyết và khả năng cảm nhận của người thưởng thức. Gía trị của Yến sào Hội An được cảm nhận từ hình dáng đến màu sắc. Bên cạnh những tổ yến được gọi là yến Thiên, yến Quang, yến Hồng ở Cù Lao Chàm còn có yến Huyết nổi tiếng trên thế giới với số lượng hiếm hoi vài kg cho hai đợt khai thác mỗi năm.

Thành phố Hội An thuộc tỉnh Quảng Nam, có tổng diện tích tự nhiên 61,71 km2, nằm bên bờ Bắc hạ lưu sông Thu Bồn. Cách đất liền 18 km là cụm đảo Cù Lao Chàm nằm trên biển Đông, với diện tích 15,49 km2,chiếm 25,1% tổng diện tích tự nhiên toàn TP. Hội An. Cù Lao Chàm bao gồm nhiều hòn đảo lớn nhỏ: Hòn Lao, Hòn Dài, Hòn Mồ, Hòn Ông, Hòn Tai, Hòn Lá, Hòn Khô (Khô Mẹ, Khô Con), Hòn Nồm. Các hòn đảo này quần tụ thành hình cánh cung hướng mặt ra Biển Đông, như bức bình phong che chắn cho đất liền. Cù Lao Chàm- Hội An đã được UNESCO công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thế giới (ngày 26/5/2009).

Cù lao Chàm và vùng Hội An có hai mùa. Mùa khô từ khoảng tháng 2-tháng 8. Mùa mưa kéo dài từ tháng 9, tháng 10 đến tháng giêng năm sau. Về chế độ nhiệt, mùa đông nhiệt độ trung bình khoảng 23 – 24oC, nhiệt độ thấp nhất tuyệt đối khoảng 15 – 20oC, đặc biệt và ít khi xuống đến 11oC (xuất hiện vào tháng 12, tháng 1). Mùa hạ – mùa khô, nhiệt độ trong các tháng tương đối đồng đều nhau từ 28 – 30oC, cao tuyệt đối 39 – 40oC, thấp tuyệt đối 21 – 23oC. Số giờ nắng trung bình trong năm 2.158 giờ, cao tuyệt đối trong năm là 2.976 giờ và thấp tuyệt đối trong năm là 1.440 giờ. Độ ẩm không khí mùa đông 82 – 84%, mùa hạ giảm còn 75 – 78%. Lượng mưa trung bình hàng năm 2.069mm, phần lớn tập trung vào mùa đông – mùa mưa, trung bình mỗi năm có 120 – 140 ngày mưa. Lượng mưa cao tuyệt đối là 3.307 mm, thấp tuyệt đối là 1.110mm. Tháng có mưa nhiều nhất là tháng 9,10 trung bình 1.122mm, từ tháng 9 đến tháng 12 tổng lượng mưa chiếm 70 – 80% lượng mưa cả năm. Vào mùa khô từ tháng 2 – 8, lượng mưa trung bình dưới 100mm, chỉ có khoảng 8 ngày mưa một tháng. Vùng nội địa bên trong đất liền của cù lao Chàm là vùng đồng bằng được hệ thống sông ngòi khá phát triển gồm sông Thu Bồn, sông Tam Kỳ và sông Trường chúng tôi cắt tạo ra những bình nguyên cây trồng, ruộng lúa… xa nữa là vùng rừng đặc dụng Sông Thanh là khu bảo tồn lớn của khu vực Trung Trường Sơn. Bên kia phía Bắc đèo Hải Văn từ Huế đi ra các tỉnh phía Bắc là vùng rừng cây bụi, rừng nguyên sinh, rừng đặc dụng… nơi có sức tải môi trường tự nhiên sản sinh nguồn côn trùng môi ăn vô cùng phong phú và dồi dào chủng loại. . Nguồn thức ăn dồi dào, phong phú chủng loại ; môi trường địa lý thiên nhiên nhiệt độ, ẩm độ thuận lợi nên chim yến quần tụ về Cù lao Chàm sinh sống tạo ra quần thể chim yến Hội An và phát triển đàn nhanh chóng.Chim yến ở đây lớn con hơn trọng lượng 14,5-14,8 gr/con so với chim yến miền Nam từ bán đảo Phương Mai chỉ nặng 13,4-13,8 gr/con. Tổ yến Hội An cũng lại lớn hơn, độ rộng góc tổ 69 mm, độ dài mép tổ 60 và độ dày lồng tô11 mm, trọng lượng 12 gr so với yến sào Khánh Hòa là 65,9/56,2/10,8 mm và 11 gr còn yến bán đảo Phương Mai 64/60,9/10 mm và 10 gr. Và từ ngàn xưa, cù lao Chàm mà tập trung là ở các Hòn khô ( hòn mẹ) Hòn Lao, Hòn Tai là nơi chim yến đến tập trung sinh sống, tạo ra quần thể chim yến Cù Lao Chàm/Hội An. Sản lượng ghi nhận vào năm 1996 ( tài liệu Nguyễn Quang Phách 1999) là khoảng 800-900 kg và tăng dần đến năm cao nhất là 2008 là gần đạt 1,2 tấn có giá trị thương phẫm trên 100 tỷ/năm. Tuy nhiên từ sau năm 2011, sản lượng thu hoạch sụt giảm, doanh thu trong vài năm trở lại đây chỉ còn 80 tỷ/năm ( số liệu do tác giả dựa vào thực tế thống kê). Vậy điều gì tác động đến việc sụt giảm sản lượng tổ yến cù lao Chàm.

1/- NGUYÊN NHÂN TÁC ĐỘNG DẨN ĐẾN SỰ SỤT GIẢM TỔ YẾN CỦA CÙ LAO CHÀM. Các nhà KH-KT trong nghề Điểu học nhận định có 3 nguyên nhân chính là (1) Kỹ thuật khai thác không có khả năng giúp chim yến tăng đàn với tỷ số cao được (2) Vùng môi trường sản sinh côn trùng mồi ăn của chim yến bị thay đổi, những vùng ven biển trước đây không còn phong phú dồi dào nữa, chim phải bay xa, xa hơn để kiếm mồi ăn. (3) Sự hiện diện và mỗi năm mỗi tăng số lượng nhà yến gấp 200-300% ở dọc hai ven bờ các sông Thu Bồn, Tam kỳ và Trường Thanh Quảng Nam và nhất là vùng Đà Nẳng và các tỉnh phía Bắc đèo Hải Vân. Nguyên nhân (1) là không thể thay đổi cách khai thác mỗi năm 2 lần mà 2 nguyên nhân còn lại (2) và (3) tác động rất lớn đến quần thể chim yến Hội An số lượng giãm sút dẩn đến doanh thu giảm. Và 2 nguyên nhân này chỉ có mỗi năm mỗi tăng lên, không có biện pháp nào ngăn chận được dù là biện pháp hành chánh. Vì 2 lý do chính, chim yến là loài di thực nơi nào có thức ăn dồi dào phong phú là chúng tìm đến và chim tơ khi đến tuổi trưởng thành lập gia đình không ở lại nơi chim bố mẹ sinh ra chúng. .. và đây cũng là lý do chính những nhà yến ở trong đất liền Quảng Nam, Quảng Ngãi, Đà Nẳng… và các tỉnh phía Bắc đèo Hải Vân , nhà yến mỗi năm tăng lên 300-400% mà chim yến vẩn về ở và nhiều. Chim yến từ các đảo Cù Lao Chàm, bán đảo Phương Mai, đảo yến Quảng Bình, đảo yến Quảng Ngãi và Vịnh Hạ Long , chim tơ trên đường đi săn mồi tìm thức ăn chúng đến và ở lại. Qua khảo sát và tìm hiểu thì nếu không có nhà mọc lên ở các tỉnh phía Bắc đèo Hải Vân thì mỗi năm đến hẹn lại lên từ tháng 5 dl chim yến từ Cù Lao Chàm, bán đảo Phương từng đàn ra săn mồi ở phương Bắc và chúng ở lại các hang động ở các núi , các nhà hoang. Và nếu gặp những trận rét đậm, rét hại nặng, không có mồi ăn , chúng chết . Và điều này lập đi lập lại như đúng một lập trình. Như vậy, có thể nói, lợi từ lộc chim yến Hội An và các đảo biển khác chảy ra các tỉnh phía Bắc và sâu vào nội địa vùng Đà Nẳng, Quãng Nam, Bình Định. Người dân Hội An không nhận hưởng lộc này…. Vì họ được có cách nào, xoay xở cách nào để có 1 nhà yến ở TP. Hội An mà danh chánh ngôn thuận họ được hưởng lộc từ lộc chim yến. Và một thực tế đáng buồn là vừa rồi tôi đứng dưới chân cầu Cửa Đại nhìn ra Cù lao Chàm, tôi đứng trên bờ sông đất Duy Xuyên vùng đất mà xây nhà yến không khó khăn gì và bên kia cửa sông Cửa Đại Điện Bàn cũng như vậy, không khó như trong TP. Hội An.

2/- BIỆN PHÁP NÀO NGĂN CẤM. Quê ngoại tôi ở vùng Điện Bàn và Duy Xuyên hai bờ sông thu bồn. Tôi cũng hay lang thang vài lần ở khu phố cổ Hội An và rất ngạc nhiên trên các đường phố nhỏ này không thấy bóng dáng của tổ yến Hội An để bán cho du khách và cũng rất đổi kinh ngạc khi không tìm thấy dấu vết của những nhà yến được mọc lên trên đất TP.Hội An (thực tế cũng có một, hai nhà nhưng cấu trúc thay đổi và vắng tiếng gọi chim về). Rất khác và hoàn toàn khác với 2 địa điểm nổi tiếng yến đảo là Nha Trang và Qui Nhơn, có vài chục sạp, chổ bán yến và cũng là tại tỉnh Quảng Nam dọc 2 bờ sông Thu Bồn, Tam Kỳ và Trường Thành là có nhiều nhà yến, Đà Nẳng và các tỉnh phía Bắc có nhiều nhà yến và có rất nhiều. Hỏi ra thì mới thấm , để bảo vệ nguồn thu từ tổ yến, có quan niệm nên không có nhà yến ở TP.Hội An để giử chim của cù lao Chàm không bị mất ,nhưng yến Hội An lại bị mất , chúng đi về những phương trời xa khác. Nguồn lực kinh tế quí giá của Cù lao Chàm Hội An không được nhân dân TP. Hội An nhận hưởng mà chuyển đến nhân dân các tỉnh vùng miền lân cận hưởng lộc… chỉ vì lý do là Thành phố sinh thái. Không biết vùng chim yến sống có tác động tốt đến môi trường sinh thái hay gây tác động xấu. Theo tôi thì vùng chim yến sống không gây tác động môi trường sinh thái xấu đi mà còn có nhiều lợi ích tốt về sinh thái. Điều chắc chắn rằng nhiều nhà yến ở các vùng miền lân cận có tổ yến giống như tổ yến đảo Cù lao Chàm về độ lớn, độ đẹp hình dạng.

3/- LỢI ÍCH KINH TẾ NẾU TP. HỘI AN CHO PHÉP NHÂN DÂN ĐƯỢC XÂY NHÀ YẾN. . Gỉa sử một ngày nào đó ở Hội An có nhà yến mọc lên và chim yến Cù Lao Chàm sau khi săn mồi tìm thức ăn ở vùng Quảng Nam, Đà Nẳng … một số những chim tơ sẽ định cư tại một số nhà yến ở Hội An. Và điều sẽ xây ra là thợ xây dựng sẽ có nhiều việc , nhiếu điểm có 5-7 người ngồi tụ lại lấy những sợi lông chim và sấy khô tổ, và sẽ có nhiều cửa hàng bán tổ yến Hội An và quan trọng hơn nữa nhiều du khách đến đây sẽ thưởng thức món chè yến đậm đà hương vị yến Hội An, sóng sánh màu thạch bích và đường phèn Quảng Ngãi. Nghỉ đến này đó tôi vui mừng.

5/- BIỆN PHÁP BỔ SUNG NGUỒN CHIM YẾN NHÂN TẠO VÀ NGUỒN SỐNG CỦA CHIM YẾN Khó có thể thay đổi 3 nguyên nhân làm sản lượng tổ yến của cù lao Chàm mỗi năm mỗi sụt giãm. Hiện nay chỉ có biện pháp bổ sung vào các hang yến cù lao Chàm nguồn chim yến tơ ấp nuôi nhân tạo như các đảo yến Khánh Hòa đang làm. Ở Cù lao Chàm mỗi năm thu 2 lần tổ, buộc phải bỏ nguồn trứng chim yến và chim non. Sao không sử dụng nguồn trứng và chim non khi thu hoạch tổ yến để thực hiện việc bổ sung nguồn yến tơ vào các hang động yến cù lao Chàm… mất đi mỗi năm , ngăn chận đà sụt giảm yến sào Hội An.

Hôm nay và rồi sẽ đến ngày giổ tổ Hùng Vương và giổ tổ nghề yến, TP. Hội An có tổ chức những lể hội, trong đó chắc sẽ có giới thiệu và tôn vinh yến đảo Cù Lao Chàm. Do ở xa, không có điều kiện, tôi xin được thắp nén hương trầm của núi rừng linh thiếng đất Quảng nhớ đến ngày giổ tổ Hùng Vương và giổ tổ nghề yến, nhớ về những bậc tiên liệt đã khai sinh yến Hội An với biết bao gian truân, nhọc nhằn của nghề yến thiên nhiên. Xin kính cẩn.

Bạn đang đọc nội dung bài viết Phát Triển Bền Vững Nghề Nuôi Chim Yến Tại Nam Trung Bộ Và Tây Nguyên trên website Lamdeppanasonic.com. Hy vọng một phần nào đó những thông tin mà chúng tôi đã cung cấp là rất hữu ích với bạn. Nếu nội dung bài viết hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!